GEOGRAFIJA

Sa 2.381.741 km² površine, Demokratska Narodna Republika Alžir najveća je zemlja na Magrebu. Druga je po veličini u Africi, a jedanaesta u svetu. Graniči se sa Tunisom, Libijom, Nigerom, Malijem, Mauritanijom, Zapadnom Saharom i Marokom. Njegova obala na Mediteranskom moru duga je 1.280 kilometara.

PRIRODNI RESURSI

NAFTA I GAS

Alžir raspolaže velikim rezervama nafte i gasa. Prema statistici Organizacije zemalja izvoznika nafte (Opek), kojoj se Alžir pridružio 1969, postojeće rezerve sirove nafte dostižu 12,2 milijarde barela u 2007, a prirodnog gasa 4.504 milijardi kubnih metara, što iznosi 28,3 milijardi barela energetskog ekvivalenta nafte. Prema sadašnjem tempu proizvodnje, nalazišta nafte će trajati najmanje dvadeset pet godina, a nalazišta prirodnog gasa više od pedeset godina. Od 1991. godine Alžir je obezbedio značajnu infrastrukturu i velike proizvodne kapacitete. Zahvaljujući zakonu br. 86-14 o naftnim proizvodima, istraživanje i eksploatacija su postali dostupni stranim firmama. U periodu od 1992. do 2008. godine, nacionalna kompanija Sonatrak potpisala je sa inostranim kompanijama oko 150 ugovora o istraživanju. To partnerstvo se zasniva na modelu ugovora o podeli proizvodnje. Izvršava se osnivanjem mešovitog preduzeća koje se bavi istraživanjem i servisiranjem, održavanjem i inžinjeringom.

RUDE

Alžir raspolaže velikim, ali i dalje nedovoljno iskorišćenim resursima. Na osnovu podataka Ministarstva energetike i rudarstva, rudni potencijali su raznovrsni. Osim nalazišta gvožđa, soli, cinka, olova, barita i mermera, postoje i rudišta zlata, tungstena i kalaja koji predstavljaju budući rudni potencijal, kao i moguća nalazišta dijamanata, koncentrata minerala, retkih metala i poludragog kamenja.

STANOVNIŠTVO

Alžir 2008. godine broji više od 35 miliona stanovnika. Stopa demografskog rasta je 1,7% godišnje, dok je sredinom devedesetih godina bila 3,5%. Starosno doba gotovo polovine stanovništva ne prelazi 25 godina. Prema predviđanjima Fonda Ujedinjenih nacija za stanovništvo (Fnuap), zemlja će brojati 50 miliona stanovnika 2050. godine. Dva su razloga za smanjenje stope nataliteta: prilično osetno produženje starosne granice za brak (28-35 godina) i masovan ulazak žena na tržište rada, naročito za kvalifikovana radna mesta. Oko 90% Alžiraca živi na uskoj obalskoj traci koja jedva da predstavlja 12% do 15% ukupne površine teritorije. Prosečna gustina naseljenosti je 15 stanovnika po kvadratnom kilometru, dok u obalskom području prelazi 100 stanovnika po kvadratnom kilometru.

RELIGIJA

Islam je državna i religija gotovo čitavog stanovništva (99,6%). Alžirski ustav svim građanima garantuje slobodu veroispovesti.

JEZICI

Arapski je zvaničan jezik zemlje. Berberski je od 2002. godine postao nacionalni jezik.

PRIVREDNI RAST

TRŽIŠNA EKONOMIJA

Među reformama takozvane prve generacije, vlasti su kao prioritet odredile uspostavljanje makroekonomske ravnoteže kako bi čitav proizvodni aparat orijentisale prema tržišnoj ekonomiji. Pokrenut 2001. godine, Plan podrške privrednoj obnovi imao je za cilj da ponovo pokrene poljoprivredne proizvodne delatnosti, da poveća vodoprivredne resurse, osavremeni saobraćaj, poboljša životno okruženje i obezbedi obučavanje i razvoj ljudskih resursa (sa ukupnim budžetom od 7 milijardi dolara od 2001. do 2004. godine). Dodatni program podrške rastu za period od 2005. do 2009. godine danas se procenjuje na 155 milijardi dolara. Odnosi se prvenstveno na pet oblasti:

- Poboljšanje životnih uslova stanovništva, što podrazumeva stanogradnju, univerzitete, nacionalno obrazovanje, državnu upravu, zdravstveni sistem, obezbeđivanje pijaće vode, omladinu i sport, kulturu, priključenje domaćinstava na gas i struju, nacionalnu solidarnost, radio i televiziju, infrastrukturu verskih objekata, uređenje prostora, komunalne programe, razvoj južnog regiona i Visokih platoa.
- Razvoj osnovne infrastrukture; odnosi se prvenstveno na saobraćaj, javne radove i vodoprivredu.
- Podrška privrednim delatnostima, odnosi se na poljoprivredu i ribolov, industriju, mala i srednja preduzeća, turizam i zanatstvo.
- Modernizacija javnog sektora; odnosi se na sve državne sektore, sa prioritetom na sudstvo, unutrašnje poslove i finansije.
- Modernizacija informacionih i komunikacionih tehnologija.

GLAVNI POKAZATELjI

Alžir je 2008. godine ostvario stopu privrednog rasta od više od 5,8%, dok je srednja stopa inflacije bila 5,2%.

- BDP (bruto domaći proizvod): 150 milijardi dolara za 2008. godinu naspram 136 milijardi u 2007;
- Devizne rezerve: 150 milijardi dolara na kraju 2008, odnosno 60 meseci uvoza robe naspram 91 milijarde u junu 2007. (41 mesec);
- Trgovinski bilans: više od 38 milijardi dolara 2008. naspram 34 milijarde 2007. godine;
- Platni bilans: u visini od 35 milijardi dolara 2008. naspram 30 milijardi 2007. godine;
- Spoljna trgovina: izvoz bi trebalo da dostigne 68 milijardi dolara u 2008. (naspram 60,6 milijardi 2007. godine), a uvoz 30 miliardi (naspram 26,4); - Unutrašnji javni dug: 12 milijardi dolara predviđen za kraj 2008. (8% BDP) naspram 4,5 milijarde krajem 2007;
- Spoljni javni dug: 623 miliona dolara krajem juna 2008. (0,4% BDP) naspram 4,9 milijardi krajem 2007 (3,6 BDP);
- Devizni kurs (godišnji prosek): 1 dolar = 73 alžirska dinara u 2006, 69 alžirskih dinara u 2007. i 65 alžirskih dinara u 2008. godini; 1 euro = 91 alžirski dinar u 2006, 95 alžirskih dinara u 2007. i 100 alžirskih dinara u 2008. godini.

NAFTNI PROIZVODI

Postojeće rezerve sirove nafte (više od 12 milijardi barela) i prirodnog gasa (oko 5.000 milijardi kubnih metara) trajaće između 25 i 50 godina. Kako se istraživanja nastavljaju, a svake godine otkrivaju nova nalazišta, može se reći da će naftni proizvodi i dalje dominirati alžirskom privredom tokom sledećih pedeset godina. Na 233,3 miliona tona ekvivalenta nafte proizvedenih 2007, udeo Alžira je 161 milion (69%), a udeo njegovih inostranih partnera 72,3 miliona (31%). Udeo Alžira se deli na domaću potrošnju (19%) i izvoz (81%). Izvoz je doneo 60 milijardi dolara prihoda 2007. godine (98% ukupnog izvoza robe). Alžir je 2008. godine proizvodio oko 1,2 miliona barela sirove nafte dnevno. Ali, najvažniji je, ipak, potencijal koji leži u gasu, a koji će u sledećih trideset godina doneti Alžiru najviše prihoda. Postojeće rezerve prirodnog gasa kreću se od 4.600 do 4.800 milijardi kubnih metara. Alžirska proizvodnja, u porastu u odnosu na 2007. godinu (153 milijardi), dostigla je 2008. godine 160 milijardi kubnih metara).

Alžir obezbeđuje 30% energetskih potreba Evrope, odnos koji će skočiti na 60% do 2015. ili 2017, posle puštanja u pogon transmediteranskih gasovoda Medgaz (prema Španiji) i Galsi (prema Italiji). Pre tog roka, državna kompanija Sonatrak ima ambiciju da izveze 85 milijardi kubnih metara gasa do 2010. godine. Učešće Sonatraka u svim ugovorima o eksploataciji i proizvodnji čini najmanje 51%. Osim toga, u istraživanjima i eksploataciji, Sonatrak je u prvih devet meseci 2008. godine došao do devet novih nalazišta (od koji tri sopstvenim sredstvima, a šest udruženo), naspram 16 tokom cele 2007. godine. Sonatrak je otvorio šest filijala za istraživanja i eksploataciju. Od ukupnog investicionog iznosa od 32 milijarde dolara za period do 2010, država će 23,7 milijardi nameniti aktivnostima istraživanja i proizvodnje, a 8,3 milijarde predstavljaće udeo inostranih kompanija koje su zainteresovane za razvoj već otkrivenih nalazišta, povećanje količina rude i otkrivanje novih rezervi.

Uprkos mnogobrojnim nalazištima otkrivenim od sticanja nezavisnosti Alžira 1962. godine, i dalje je veliki broj potencijalnih. Zemno blago je još uvek neistraženo sa prosekom od 10 bušotina na 10.000 kvadratnih metara. Sa inostranim kompanijama su objavljeni tenderi 2008. godine za istraživanje i eksploataciju 15 oblasti južnog regiona.

Kada je u pitanju prevoz, rafiniranje, obrada, izbacivanje na tržište, skladištenje i distribucija, predviđeno je de se broj naftovoda poveća do 2010. sa 12 na 13, a njihova dužina sa 4.970 na 5.638 kilometara, za ukupan kapacitet od 165 miliona tona godišnje. Broj gasovoda tečnog naftnog gasa biće povećan sa 3 na 5, a njihova dužina sa 2.650 na 3.650 kilometara za kapacitet od 27 milijardi kubnih metara. Broj gasovoda za transport prirodnog gasa preći će sa 12 na 18, a njihova dužina sa 7.461 na 10.470 kilometara za kapacitet od 193 milijardi kubnih metara.

KRUPNI RADOVI

U Alžiru su od 1999. započeti krupni radovi: autoput istok-zapad dužine 1.720 kilometara, autoput Visokih platoa, južni krak grada Alžira, 18.000 kilometara nacionalnih puteva završenih 2007. godine, 700.000 završenih od 1,2 miliona planiranih objekata – 19 bolnica, desetine srednjih škola i univerziteta, osam velikih brana, 14 postrojenja za desalinizaciju morske vode, moderne luke i aerodromi, šest vozova velikih brzina, elektrifikacija železničke pruge, uspostavljanje mreže tramvaja u većim gradovima, metro u gradu Alžiru, razvoj telekomunikacione i mreža za distribuciju vode, struje, gasa... Alžir menja izgled munjevitom brzinom. Osim toga, država je pokrenula više od dve hiljade projekata u okviru predsedničkog investicionog programa (2005-2009). Biće uloženo 200 milijardi dolara, od kojih će 155 milijardi obezbediti država, a 45 milijardi privatni domaći i strani investitori.

Većina ovih objekata treba da se završi između 2009. i 2012. godine. Alžir danas raspolaže voznim parkom od milion vozila koji se svake godine uvećava za 200.000, mrežu puteva dugu 108.000 kilometara (od kojih je 72% asfaltirano), 4.940 kilometara železničke pruge, 10 komercijalnih luka i 11 aerodroma.

Sa gotovo 70% izvora namenjenih razvoju osnovne infrastrukture, gradnji stanova i javnih ustanova (škola, bolnica, univerziteta, sportskih i kulturnih centara...), država želi da poboljša kvalitet života građana. Grade se četiri nova grada, ali to je tek početak. Zemlja će biti daleko privlačnija stranim investitorima zahvaljujući novoj transportnoj i komunikacionoj infrastrukturi. Simbol volje da se Alžir nađe u društvu novorazvijenih ekonomskih sila, autoput istok-zapad, dug kičmeni stub od 1.720 kilometara, sa po tri trake u oba smera, predstavlja jedno od najvećih gradilišta u Africi i na Mediteranu. Povezivaće El-Tarf, koji se nalazi uz granicu sa Tunisom, sa Tlemsenom pored granice sa Marokom. Ta investicija od 11 milijardi dolara, koju je 2006. započeo konzorcijum stranih preduzeća, predstavljena je kao novo gradilište veka u Africi. Na autoputu istok-zapad biće potrebno sagraditi ukupno 1.250 mostova, nadvožnjaka i tunela.

Projektom koji se treba sprovesti na stotinak kilometara južnije, 2009. godine će biti otvoreno „drugo gradilište veka“ za izgradnju autoputa Visokih platoa: 1.100 kilometara u vrednosti od 8 milijardi dolara.

Izvori:
Državne institucije
Časopis „Jeune Afrique“ „The Economist“